Trong kỷ nguyên của trí tuệ nhân tạo, lập trình không còn là “đặc quyền” dành riêng cho những người am hiểu sâu về ngôn ngữ mã nguồn. Một khái niệm mới đang thu hút sự quan tâm mạnh mẽ của cộng đồng công nghệ toàn cầu mang tên vibe coding. Vậy vibe coding là gì, nó hoạt động như thế nào và liệu người không biết code có thực sự tạo ra phần mềm, ứng dụng hay trò chơi chỉ trong thời gian ngắn?
Vibe coding: Lập trình bằng cảm hứng và ngôn ngữ tự nhiên
Vibe coding là một phong cách lập trình mới, trong đó người dùng không cần viết từng dòng code hay hiểu chi tiết cấu trúc lập trình truyền thống. Thay vào đó, họ chỉ cần mô tả ý tưởng bằng ngôn ngữ tự nhiên, còn hệ thống AI sẽ tự động chuyển đổi mô tả đó thành mã nguồn hoàn chỉnh.
Thuật ngữ này được Andrej Karpathy, cựu nghiên cứu viên OpenAI, đề cập khi mô tả quá trình lập trình “theo cảm tính”. Trong mô hình này, AI đảm nhận phần viết code, còn con người đóng vai trò định hướng, phản hồi và tinh chỉnh kết quả.
Ví dụ, chỉ với yêu cầu đơn giản như “Tạo cho tôi một website bán hàng có giao diện dễ thương và nút đặt hàng”, AI có thể tạo ra toàn bộ cấu trúc website, từ giao diện đến chức năng cơ bản.
Từ ý tưởng đến sản phẩm chỉ trong vài giờ
Một trong những minh chứng nổi bật cho sức mạnh của vibe coding là câu chuyện của Pieter Levels, một nhà phát triển độc lập nổi tiếng. Anh đã sử dụng công cụ AI Cursor để tạo một trò chơi bay 3D trên trình duyệt chỉ với một câu lệnh mô tả. Sau vài lần chỉnh sửa, trò chơi hoàn thiện và mang lại doanh thu hơn 52.000 USD mỗi tháng từ quảng cáo, mà gần như không cần viết code thủ công.
Trò chơi được tạo bằng vibe coding
Hiện nay, vibe coding được hỗ trợ bởi nhiều công cụ AI lập trình như ChatGPT, GitHub Copilot, Cursor Composer hay Replit Agent. Các công cụ này hoạt động như một “lập trình viên ảo”, có khả năng hiểu yêu cầu bằng ngôn ngữ con người và sinh mã nguồn tương ứng.
Lợi ích nổi bật của vibe coding
Điểm hấp dẫn lớn nhất của vibe coding là khả năng hạ thấp rào cản tiếp cận lập trình. Người không có kiến thức lập trình chuyên sâu vẫn có thể hiện thực hóa ý tưởng số của mình. Nhờ AI, thời gian phát triển sản phẩm được rút ngắn đáng kể, từ vài tuần hoặc vài tháng xuống chỉ còn vài giờ hoặc vài ngày. Khi không bị giới hạn bởi kỹ thuật, người dùng có nhiều không gian hơn để sáng tạo và thử nghiệm ý tưởng mới, thậm chí mở ra cơ hội tạo ra nguồn thu nhập thực tế.
Rủi ro tiềm ẩn phía sau sự “vibe”
Tuy nhiên, vibe coding không phải là giải pháp hoàn hảo cho mọi dự án. Theo nhiều chuyên gia, trong đó có Simon Willison, mô hình này chỉ phù hợp với các dự án nhỏ, thử nghiệm nhanh hoặc sản phẩm MVP. Với các hệ thống lớn, yêu cầu cao về độ ổn định và bảo mật, vibe coding tiềm ẩn nhiều rủi ro.
Mã nguồn do AI tạo ra có thể thiếu kiểm tra bảo mật, sử dụng các thư viện mã nguồn mở chưa được xác thực, gây khó khăn trong bảo trì và mở rộng. Đặc biệt, việc không hiểu rõ cấu trúc code khiến sản phẩm dễ trở thành mục tiêu tấn công của hacker.
Giải pháp bảo mật cho sản phẩm phát triển bằng vibe coding
Để giảm thiểu rủi ro, các sản phẩm được xây dựng bằng AI cần được kiểm tra và bảo vệ nghiêm túc. ASIC Cybersecurity cung cấp các giải pháp toàn diện giúp doanh nghiệp và nhóm phát triển kiểm soát an toàn phần mềm, từ kiểm tra mã nguồn, mô hình hóa mối đe dọa cho đến kiểm thử bảo mật ứng dụng trong môi trường thực tế.
-
Black Duck – Kiểm tra, đánh giá mã nguồn đa phương pháp, phát hiện lỗ hổng và vấn đề bản quyền trong thành phần mã nguồn mở.
-
Irius Risk – Mô hình hóa mối đe dọa từ giai đoạn thiết kế, giúp dự án an toàn ngay từ đầu.
-
Secure Code Training – Đào tạo lập trình an toàn, nâng cao ý thức bảo mật cho đội ngũ phát triển.
-
DerScanner – Kiểm thử bảo mật ứng dụng động (DAST), phát hiện lỗi bảo mật trong sản phẩm đã triển khai.
Tương lai của vibe coding
Vibe coding không phải là xu hướng nhất thời mà là một bước tiến quan trọng. Trong tương lai, không chỉ lập trình viên mà cả nhà thiết kế, chủ doanh nghiệp nhỏ hay sinh viên đều có thể tạo ra sản phẩm số của riêng mình. Tuy nhiên, để phát triển bền vững, việc kết hợp AI với kiến thức lập trình và bảo mật cơ bản vẫn là chìa khóa giúp kiểm soát chất lượng, giảm rủi ro và nâng cao năng lực cá nhân trong kỷ nguyên số.
